De Zwanebloem bespaart 41% energie door ander gedrag
Basisschool De Zwanebloem in Zwaanshoek profileert zich al jaren als een 'groene school'. Toch was het nog een hele klus om de energy battle voor scholen van de gemeente Haarlemmermeer te winnen. Directeur Carla Mesman: "Ons gebouw is goed geïsoleerd en heeft zuinige installaties, dus wij waren al een duurzame school. Om energie te besparen moesten wij het hebben van ander gedrag."
Het gebouw van De Zwanebloem is in 1974 gebouwd. Bij een renovatie in 2010 werd een aantal energiebesparende maatregelen genomen. Er kwam isolerend glas, het dak werd geïsoleerd en kreeg groene bedekking. Er kwamen energiezuinige verwarmingsketels, een ventilatiesysteem en energiezuinige verlichting. In de jaren daarna werd een groene speelomgeving aangelegd. Mesman: "Wij roepen altijd dat we een duurzame school zijn, dus toen de gemeente vroeg of we aan hun energy battle wilden meedoen zeiden wij 'prima, dat gaan we winnen'."
Een jaar lang energie besparen
De battle duurde een jaar en er deden zeven scholen mee. In de gebouwen werd apparatuur geplaatst om het verbruik van gas en elektra te monitoren. Ook kregen ze inzicht in hoeveel de gebouwen aan energie verbruikten voordat de battle startte. Mesman: "Wij verbruikten per jaar 50 euro per leerling. Er was ook een school die bijna 200 euro verbruikte, dus ik maakte me niet zoveel zorgen. Maar tijdens een eerste tussenstand na 7 weken stonden we ruimschoots onderaan. Toen is er een knop omgegaan, want wij wilden als groenste school die battle echt niet verliezen."
Tweesporenbeleid
Om het energieverbruik omlaag te krijgen is een tweesporenbeleid gevoerd. Enerzijds is het verbruik van alle gebouwgebonden systemen die gas of elektriciteit verbruiken kritisch bekeken en anders ingeregeld. De verwarming, ventilatie, boiler, etc. zijn afgestemd op de openingstijden van de school. Daarnaast is samen met de leerlingen gekeken op welke manier er nog meer energie kon worden bespaard. Mesman: "Dat heeft geleid tot een gedragsverandering. De buitendeur staat niet meer onnodig open, het licht brandt alleen als er iemand aanwezig is, computers en monitoren worden uitgezet als ze niet in gebruik zijn. Dat wordt allemaal door de leerlingen gedaan. En wij als team gaan ook bewuster om met het gebouw. Als we 's avonds een vergadering hebben doen we de verwarming niet meer aan, maar pakken we een elektrisch kacheltje om alleen die vergaderruimte te verwarmen."
Mooi resultaat
De inspanningen zijn niet voor niets geweest. Na een aantal maanden stond De Zwanebloem bovenaan en heeft die koppositie niet meer uit handen gegeven. De wedstrijd werd gewonnen met een totale energiebesparing van 41%. Dat betekent dat de school nog maar 30 euro per leerling per jaar gebruikt. Alle scholen samen hebben € 17.000,-- aan energie bespaard, ruim 23%. Elke school mag het bespaarde bedrag zelf gebruiken om iets leuks te doen. De Zwanebloem heeft ook de communicatieprijs gewonnen. Dat betekent dat er heel veel over is geschreven en getwitterd naar de ouders. Daardoor is de impact van de battle heel groot en is de kans groot dat veel meer mensen bewuster omgaan met energie, daartoe mede aangezet door hun kinderen. Mesman: "Als je door ander gedrag energie wilt besparen moet je heel praktisch nadenken. Het heeft mij achteraf verbaasd dat we daarmee zoveel energie hebben bespaard."
Energy Battle is een initiatief van sportverenigingen
De energy battle in Haarlemmermeer wordt georganiseerd door een groep vrijwilligers uit de sportwereld. Zij hebben eerst twee keer een energy battle onder sportverenigingen georganiseerd en daarmee bijzondere resultaten behaald. Bij de battle krijgt elke deelnemende organisatie een slim monitoringsysteem, waarmee gas en elektriciteit realtime op de smartphone te volgen zijn, vertelt projectleider Pieter Verhoogt. "Deelnemers kunnen per groep het verbruik van elektriciteit zien. Ze weten ook meteen of ze besparen, want de resultaten worden uitgezet ten opzichte van het gemiddelde verbruik van de voorgaande jaren. Om elkaar te stimuleren wordt vier keer een bijeenkomst georganiseerd waarbij de deelnemers elkaar vertellen hoe ze energie besparen. Daarnaast zijn er enkele professionele energiecoaches aanwezig."
De battles hebben de deelnemers veel opgeleverd. Een sportclub bleek al jaren te betalen voor een niet bestaande aansluiting. De club kreeg € 112.000 terug van de energiemaatschappij. Bij de meeste andere deelnemers is het sluipverbruik vrijwel naar nul teruggebracht. Verhoogt is een beetje beduusd door het succes. "We zijn er blij mee. Het is goed om te zien dat ook scholen met ons wedstrijdconcept besparingen weten te realiseren. Omdat wij als vrijwilligersorganisatie vrij gemakkelijk toegang hebben tot schoolbesturen en gemeenten verwacht ik dat er nog wel meer scholen battles zullen volgen. Daar kijken wij al naar uit."
In bovenstaande praktijkcasus is invulling gegeven aan 5 van de 10 maatregelen waarmee scholen aan de slag kunnen. Voor een volledig overzicht van de tips wordt verwezen naar www.scholenbesparenenergie.nl.
